Bursa’nın ufak tefek köyleri: Gelemiç ve Kemaliye

Bursa – Keles istikametinde geçen köy yolları her ne kadar asfalt dökülmüş olsa da kolayca aşılmıyor. Gerek darlığı gerekse kayalıklar ve keskin dönemeçleri ile tur aracımızı biraz zorluyor.

Gelemiç Köyü

Sırtını Uludağ’a dayamış Gelemiç Köyü’nün rakımı 745 metreyi gösteriyor. Burası, 150 haneli küçük ve şirin bir köy ve köylüler geçimini ormancılık ile sağlıyor.

Köyün girişindeki köy meydanını geçtikten sonra araç ile fazla ilerleyemiyorsunuz. Taş ve kerpiçten yapılmış evler, sanki basamaklar ile birbirinden ayrılmış toprak patikalarda (sokaklarda) kurulu. Biraz genişleyen sokaklar ise ancak motor ile geçmeye müsait. Meydanı birkaç yüz metre geçtikten sonra ise bayıra ve köyün sonuna ulaşabiliyorsunuz. Çocuklar koşarak yuvarlanarak kolayca bu bayırdan aşağıya tepenin alt tarafındaki mağaralara kadar ulaşabiliyor. Bu mağaralara eskiden bu yana “gavur ini” denirmiş.

Etrafta dolaştıktan sonra bizi bırakan minibüsümüzü takip edip köy meydanına doğru yürüyoruz. Yol üstünde, üzüm pekmezi kaynatan teyzeler sohbet ediyor pekmezin toprak ile nasıl mayalandığını öğreniyoruz. Evinin köşesine oturmuş kış güneşinde kemiklerini ısıtan teyzeler ellerinde de akşam yemeği için fasulye ayıklamakta. Torunu ile oturmuş, kışın soba üzerinde kavurmalık çitlembik (melengiç) ayıklayan bir teyze ile sohbet ediyoruz.

Köy sokaklarında gezinirken sesimizi duyan Canan teyze bize sesleniyor ve evine davet ediyor. Canan teyze ile eşi Halil amca hoş sohbetlerinin yanında nefis lezzetler de ikram ediyorlar. Kocabıyıklar lakaplı ev sahiplerimiz ’70’li yıllarda köyde tütüncülük yapıldığını anlatıyor. Günümüzde ise sadece ormancılık ile geçinildiğini ve hayvancılığın yapılmadığını söylüyorlar.

* * *

Soba üzerindeki küçük bir tavada, yerel ağızda “çam merkizi” de denen kanlıca mantarı kavruluyor. Yaydığı koku daha tadına bakmadan ağzımızın sularını akıtmakta! Çam diplerinde yetişen bu mantar için Halil amca “et mi, mantar mı deseler mantarı seçerim” diyor. Tadına baktıktan sonra bizde hak veriyoruz.

Mantar toplamayı büyüklerinden öğrenmişler. Köydeki pek çok hane yaygın yetişen mantar türünü toplayıp Bursa’da satarak gelir sağlayabiliyormuş.

 

Gelemiç Köyü, yüksek rakımı ile birlikte kışın çok da soğuk bir köy. Halil amca, “torunlar, Bursa‘da tek kat giyiyor, sıkılınca bize yolluyorlar” diyor, “bizim için fark etmez, burada kaç kat giyiyoruz, başka türlü ısınmayız” diye anlatırken biz şehirli misafirler de hak vermeden edemiyoruz. Bu büyük! şehirler insanları ne kadar da tüketiyor.

30 yıl önce şehirde de kat kat giyinirken hangi ara tek kat çoraptan sıkılır olduk?

Bursa’daki torunlar geldiklerinde fırın ekmeği istiyorlarmış. Bizler ise sobada ısınmış taze ev ekmeklerini büyük bir keyifle yiyoruz. “Salçanın rengi biraz pembe” diyor Canan teyze, “bizim buradaki domatesler pembe olur, siz yememezlik etmeyin!”

Yaz gelince, Kocayayla diye bilinen yükseklerde, yayla evlerine taşınırlarmış. “Pelitören Mahallesi’ne gelin” diyorlar.

Mayıs ayında kiraz çiçeklerinden bembeyaz olurmuş bütün köy. Haziran sonunda da  bu çiçekler papaz eriği büyüklüğünde kirazlara dönermiş, “aman kaçırmayın, önce çiçek zamanı gelin, sonra da yemeye gelin” diye davetimizi de alıp kısa misafirliğimizin sonuna geliyoruz.

Keles Kemaliye Köyü

Bir sonraki durağımız Kütahya’nın ilçesi Tunçbilek ile sınır komşusu olan Kemaliye Köyü oluyor. Kemaliye Köyü, Bursa’ya 76 km, Keles liçe merkezine ise 11 km mesafede kurulmuş.

Kemaliye köy meydanına geldiğimizde bizi kahvehanedeki amcalar karşılıyor. Mevsimin son güneşli gününün keyfini, kahvehanenin önündeki masalarda çay içip sohbet ediyorlar. Bizi görünce masaya davet ediyor ve köyün tarihini anlatıyorlar. Köyün tarihi camilerini, camide sergilenen sakal-ı şerifi ve Bizans imparatoru Konstantin’in hazinelerini anlatıyorlar.

Konstantin zamanında köylüler evlerin altına hazineler gömmüş. Vakti ile uzak şehirlerden köye gelen define avcıları ve köylüler bu hazineleri çok aramış. Onca uğraşa rağmen köyde kimse evinin yıkılmasına izin vermemiş ve bugüne kadar tek küp altın bulan çıkmamış.

30.10.2011